Kaygı Bozuklukları
Konu Başlıkları:
Kaygı (Anksiyete) Bir Problem midir?
Kaygı, insan yaradılışında verilen duygulardan biridir. Her duygu gibi, belirli bir düzeyde kaygı hissetme insanı hayatta tutar, motive eder, tehlikeden korur. Fakat kaygı aşırı olduğu zaman, o zaman kaygı bozuklukları denilir.
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB)
Yaygın anksiyete bozukluğu (YAD), genellikle günlük yaşamı etkileyebilecek kalıcı bir endişe veya korku hissini içerir. Bu, ara sıra bazı şeyler hakkında endişelenmek veya stresli yaşam olayları nedeniyle kaygı yaşamakla aynı şey değildir. YAB ile yaşayan insanlar, yıllarca olmasa da aylarca sık sık kaygı yaşarlar.
YAD belirtileri;
- Huzursuz, gergin veya gergin hissetmek,
- Kolay yorulmak,
- Konsantre olmakta zorluk yaşamak,
- Sinirli olmak,
- Baş ağrısı, kas ağrıları, karın ağrıları veya açıklanamayan ağrılar olması,
- Endişe duygularını kontrol etmede zorluk,
- Düşme veya uykuyu sürdürmede zorluk gibi uyku sorunları yaşamak.
Panik Bozukluk
Panik bozukluğu olan kişiler sık ve beklenmedik panik atakları yaşarlar. Panik ataklar, ortada açık bir tehlike ya da tetikleyici olmasa bile ani, yoğun korku, rahatsızlık ya da kontrolü kaybetme hissinin yaşandığı dönemlerdir. Panik atak yaşayan herkeste panik bozukluğu gelişmeyebilir.
Panik atak sırasında kişi şunları yaşayabilir:
- Çarpıntı veya hızlı kalp atışı,
- Terleme,
- Titreme veya karıncalanma,
- Göğüs ağrısı,
- Ölüm korkusu,
- Kontrolünü kaybetme korkusu.
Panik bozukluğu olan kişiler genellikle bir sonraki atağın ne zaman olacağı konusunda endişelenirler ve panik atakla ilişkilendirdikleri yerlerden, durumlardan veya davranışlardan kaçınarak aktif olarak gelecekteki saldırıları engellemeye çalışırlar.
Panik ataklar günde birkaç kez olabileceği gibi yılda birkaç kez kadar nadir de olsa ortaya çıkabilir.
Sosyal Anksieyete Bozukluğu
Sosyal anksiyete bozukluğu, başkaları tarafından izlenilme ve yargılanma konusunda yoğun ve ısrarcı bir korkudur. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler için, sosyal durumların korkusu o kadar yoğun olabilir ki kontrollerinin ötesindeymiş gibi görünebilir. Bazı insanlar için bu korku işe gitmenin, okula gitmenin veya günlük işleri yapmanın önüne geçebilir.
Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler şunları yaşayabilir:
- Kızarma, terleme veya titreme,
- Çarpıntı veya hızlı kalp atışı,
- Mide bulantısı veya karın ağrısı,
- Sert vücut duruşu veya aşırı yumuşak bir sesle konuşma,
- Göz teması kurmada veya tanımadığı insanlarla birlikte olmada zorluk,
- Kendilerini olumsuz yargılayacağına dair öz-bilinç duyguları veya korku.
Fobiler
Fobi, belirli nesnelere veya durumlara karşı yoğun bir korku veya tiksintidir. Bazı durumlarda endişeli olmak gerçekçi olsa da, fobisi olan kişilerin hissettiği korku, durum veya nesnenin neden olduğu gerçek tehlikeyle orantısızdır.
Fobisi olan kişiler şunları yaşayabilir:
- Korkulan nesne veya durumla karşılaşma konusunda mantıksız veya aşırı endişe duyabilir.
- Korkulan nesne veya durumdan kaçınmak için aktif adımlar atar.
- Korkulan nesne veya durumla karşılaştığınızda anında yoğun kaygı yaşar.
- Kaçınılamaz nesnelere ve durumlara yoğun kaygıyla katlanır.
Fobilerin ve fobiyle ilişkili bozuklukların çeşitli türleri vardır:
Spesifik Fobiler (bazen basit fobiler olarak da adlandırılır): Adından da anlaşılacağı gibi, spesifik bir fobisi olan kişiler, belirli türdeki nesne veya durumlara karşı yoğun bir korkuya sahiptir veya bunlar hakkında yoğun bir endişe duymaktadır.
Spesifik fobilerin bazı örnekleri aşağıdaki korkuları içerir:
- Uçmak
- Yükseklikler
- Örümcekler, köpekler veya yılanlar gibi belirli hayvanlar
- Enjeksiyon alma
- Kan
